Czym są szpotawe kolana u dzieci i jak można je leczyć?
Szpotawość kolan jest dolegliwością, która najczęściej pojawia się w wieku dziecięcym. To częsta przypadłość, która wymaga jednak diagnostyki i leczenia. Po czym można rozpoznać szpotawe kolana u dziecka? Jak je leczyć?
Szpotawe kolana – co to jest?
Kolana szpotawe to wada, która dotyczy ułożenia kolan względem siebie.
W szpotawości kolana tworzą kształt litery „O”, czyli nie stykają się ze sobą podczas stania prosto. Dolegliwość ta najczęściej dotyka obu kolan.
Przeciwieństwem szpotawych kolan są kolana koślawe, które stykają się ze sobą na kształt litery „X”.
Objawy szpotawych kolan
W szpotawości kolan występują objawy jak:
– kolana odchodzą od siebie na zewnątrz,
– podudzia i uda tworzą kąt otwarty do wewnątrz,
– kończyny skręcone są w stawie biodrowym do wewnątrz,
– problemy z napięciem mięśniowym,
– przerosty widoczne w stawach kolanowych.
Występowanie szpotawości kolan
U najmłodszych dzieci szpotawe kolana występują fizjologicznie, co oznacza, że są one prawidłowe. Z czasem dochodzi do zmiany ich pozycji na prostą.
Zazwyczaj szpotawe kolana występują u dzieci do 18 miesiąca życia. Gdy po tym czasie nadal zachowują taką budowę, konieczne jest skonsultowanie się z ortopedą dziecięcym.
Kolana szpotawe – przyczyny
U niemowląt szpotawe kolana są efektem ułożenia w macicy, natomiast potem powinny ulec samoczynnej korekcji. Właśnie dlatego większość dzieci w okresie około 1,5-2 lat ma już kolana o prawidłowej budowie.
Gdy nadal są one szpotawe, może mieć to zróżnicowane przyczyny, na przykład:
– niedobory witaminy D i krzywica,
– urazy okołoporodowe,
– zwyrodnienia kolana,
– choroba Blounta,
– nadwaga i otyłość,
– dziedziczna szpotawość.
Jak zapobiegać szpotawym kolanom?
Aby u dziecka nie doszło do szpotawych kolan, zaleca się przede wszystkim dbać o jego prawidłowy poziom witaminy D. Najczęściej zaleca się przyjmowanie przez dziecko 400 j.m. witaminy D dziennie, chyba że jest ono karmione modyfikowanym mlekiem z jej dodatkiem.
Zmniejszone ryzyko szpotawości pojawia się także wtedy, gdy dziecko zacznie raczkować, zanim wstanie na nogi i będzie chodziło.
W niektórych przypadkach, gdy szpotawe kolana wywołane są przez czynniki genetyczne, urazy czy choroby, dolegliwości nie można przeciwdziałać.
Jak leczyć szpotawe kolana u dzieci?
U najmłodszych dzieci szpotawe kolana nie wymagają leczenia. Zazwyczaj dochodzi do ich samodzielnej korekcji maksymalnie do 2-3 roku życia.
Jeżeli jednak dziecko utyka, narzeka na ból nóżek, a zmiana pogłębia się, warto udać się wtedy do lekarza. Jest to też konieczne wtedy, gdy po wskazanym czasie nie dochodzi do zmiany pozycji kolan.
Lekarz może zaproponować różne metody leczenia szpotawych kolan:
- Rehabilitacja
Początkowo u dzieci prowadzi się rehabilitację wspomagającą mechanikę ruchu kolan, by doprowadzić do ich korekcji. Zalecane są również ćwiczenia w domu.
- Ortezy, buty i wkładki ortopedyczne
Stosowane są także odpowiednie akcesoria, między innymi ortezy na szpotawe kolana, buty ortopedyczne oraz wkładki ortopedyczne do butów na tę dolegliwość.
- Leczenie zabiegowe
Gdy nie dochodzi do poprawy, leczenie szpotawości kolan odbywa się zabiegowo. Wykonuje się zabieg polegający na zastosowaniu płytki ósemkowej, wszczepieniu implantu albo zabieg osteotomii korekcyjnej z przecięciem i właściwym ustawieniem kości.